Het zal niet verassen dat particuliere consumenten een grotere juridische bescherming genieten wanneer zij met een onderneming contracteren, dan ondernemingen die onderling contracteren.
Verkoopsvooraarden voor cunsumenten
Wie als consument een overeenkomst sluit met een bedrijf, bijvoorbeeld voor de aankoop van goederen of diensten, moet doorgaans akkoord gaan met de contractvoorwaarden die het bedrijf toepasselijk acht voor deze overeenkomst. Hij heeft doorgaans weinig invloed of onderhandelingsmarge met betrekking tot deze voorwaarden. Het is te nemen of te laten. Om de consument te beschermen wordt misbruik wettelijk tegengegaan aan de hand van bepalingen die zijn vastgelegd in het boek VI van het Wetboek van economisch recht (WER).
Algemene factuurvoorwaarden
Voordat een overeenkomst kan worden afgesloten, moet een bedrijf de consument duidelijke informatie verschaffen, waaronder: de voornaamste kenmerken van het product dat de consument wenst aan te schaffen, de totaalprijs, de betalingswijzen alsook de algemene voorwaarden.
De onderneming zal dus in de eerste plaats moeten aantonen dat de consument op voorhand kennis heeft gekregen van de algemene voorwaarden. Algemene voorwaarden voor het eerst vermeld op de factuur, zullen dus niet afdwingbaar zijn aangezien de overeenkomst de factuur voorafgaat. Daarom is het aangewezen om de algemene voorwaarden reeds op de bestelbon te vermelden. Tweedens zal moeten aangetoond worden dat de consument deze algemene voorwaarden ook aanvaard heeft. Dit bewijs wordt bijvoorbeeld geleverd wanneer de consument de algemene voorwaarden heeft ondertekend.
Factuurvoorwaarden afdwingen
Kennisnamen en aanvaarding maakte de algemene voorwaarden nog niet automatisch afdwingbaar. De wet verbiedt namelijk bepaalde clausules die nog al te vaak in algemene voorwaarden worden opgenomen, zogenaamde onrechtmatige bedingen. In art. I.8, 22° WER wordt een onrechtmatig beding als volgt gedefinieerd:
Elk beding of elke voorwaarde in een overeenkomst tussen een onderneming en een consument die, alleen of in samenhang met een of meer andere bedingen of voorwaarden, een kennelijk onevenwicht schept tussen de rechten en plichten van de partijen ten nadele van de consument
Bij de beoordeling of een beding al dan niet onrechtmatig is, wordt er rekening gehouden met de omstandigheden rond de sluiting van de overeenkomst, met de aard van de producten, met alle andere bedingen van de overeenkomst of een ander contract dat verband houdt met die overeenkomst. Voor de beoordeling gaat men dus uit van het moment waarop de overeenkomst is gesloten.
Onrechtmatige bedingen in de factuurvoorwaarden
Daarnaast bestaat er ook een lijst met onrechtmatige bedingen die geen interpretatie of beoordeling meer behoeven. In art. VI.83 WER wordt er, naast de algemene definitie van onrechtmatige bedingen, ook een lijst gegeven met meer dan 30 op zich verboden bedingen. Deze bedingen zijn automatisch onrechtmatig, en dus verboden en nietig.
Enkele voorbeelden
- Bedingen waarbij het bedrijf in geval van een eventuele wanprestatie zijn aansprakelijk te sterk uitsluit of beperkt.
- Bedingen waarbij voor onder andere niet-tijdige betaling van de consument een onredelijk hoog bedrag wordt opgelegd die niet in overeenstemming is met het nadeel dat door het bedrijf kan worden geleden.
- Bedingen waarbij het bedrijf zich het recht geeft om, zonder objectieve maatstaven, de prijs of de leveringstermijn te bepalen of te wijzigen.
Welk recht heb je als consument
In het WER wordt bepaald dat elk onrechtmatig beding nietig is. Daarbij blijft de overeenkomst wel bindend voor beide partijen, zolang de overeenkomst kan blijven voortbestaan zonder de nietig verklaarde bedingen.
De consument kan dus geen afstand doen van de rechten die hem door het aangaan van de overeenkomst werden opgelegd. Enkel de essentie van de overeenkomst, zonder het onrechtmatig bevonden beding, blijft gelden, tenzij de consument kan aantonen dat hij de overeenkomst niet zou zijn aangegaan onder deze voorwaarden.
B2C als B2B
Het weze benadrukt dat deze bescherming geldt voor particuliere consumenten zodat het soms wenselijk is om verschillende factuurvoorwaarden te voorzien voor enerzijds B2C relaties en anderzijds B2B relaties. Wenst u de geldigheid van uw contractvoorwaarden te laten controleren, aarzel dan niet Lawcom Advocaten en Incasso te contacteren.